การปลูกเลี้ยงแวนด้า

       แวนด้า(Vanda) กล้วยไม้ในสกุลแวนด้ามีถิ่นกำเนิดในประเทศอินเดีย ศรีลังกา พม่า ไทย ประเทศกลุ่มอินโดจีน มาเลเซีย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ และแถบตอนเหนือของทวีปออสเตรเลีย เป็นกล้วยไม้ที่มีพันธุ์แท้กำเนิดในประเทศไทยหลายสายพันธุ์ อีกทั้งยังมีสายพันธุ์ที่โดดเด่นคือฟ้ามุ่ย ที่กลายเป็นพ่อแม่ที่ใช้ในการผสมให้ลูกสวยงามมากมาย แวนด้าแบ่งออกเป็น 5สกุล คือ

แวนด้าใบ แบน(Strapleaf Vanda) แวนด้าประเภทนี้มีใบแผ่แบนออก หน้าตัดของใบจะเป็นรูปตัววี มีข้อถี่ ปล้องสั้น จะเห็นใบซ้อนชิดกัน ปลายใบมักจะโค้งลงมา และปลายใบจะมีจักเป็นแฉก เช่น

- ฟ้ามุ่ย (Vanda coerulea)
- ฟ้ามุ่ยน้อย (Vanda coerulescens)
- สามปอยนก (Vanda brunnea ปัจจุบันเปลี่ยนเป็น V. liouvillei)
- สามปอยชมพู (Vanda bensonii)
- สามปอยดินเดีย (Vanda tessellata)
- สามปอย (Vanda denisoniana) ซึ่งชนิดนี้ดอกมีสีแตกต่างกันไป จึงเรียกต่างกันไปคือ
        สามปอยขุนตาล ดอกมีสีเหลืองนวล เหลืองอมเขียว หรือขาวอมเขียว
        สามปอยดง ดอกมีพื้นสีน้ำตาล หรือมีลายร่างแห สีน้ำตาล
        สามปอยหลวง ดอกมีสีเหลืองหรือเหลืองอมน้ำตาล มีลายร่างแหและมีกลิ่นหอม
- แวนด้าแซนเดอเรียนา (Vanda sanderiana)
- เข็มขาว (Vanda lilacina)
- เข็มเหลือง (Vanda testacea)
- สะแล่ง (Vanda pumila)

              แวนด้าใบ กลม (Terete leaved) แวนด้าประเภทนี้จะมีใบกลมยาวทรงกระบอก ต้นสูง ข้อห่าง เช่น เอื้องโมก (V. teres) แวนด้าฮุกเกอเรียนา (V. hookeriana) ไอ้หนวด (V. tricuspidata) ส่วนลูกผสมของแวนด้าใบกลม เช่น แวนด้า โจคิม (V. Miss Joaquim) เป็นลูกผสมระหว่าง แวนด้า ฮุกเกอเรียนา กับเอื้องโมก นิยมปลูกเป็นไม้ตัดดอก เพราะเลี้ยงง่าย ออกดอกเก่ง

·                     แวน ด้าใบร่อง มีรูปทรงของใบและลำต้นคล้ายใบแบนมากกว่าใบกลม แวนด้าประเภทนี้ไม่พบในป่าธรรมชาติ การนำมา

ปลูกเลี้ยงเป็นพันธุ์ลูกผสมทั้งสิ้น โดยนำแวนด้าใบกลมมาผสมกับแวนด้าใบแบน 

·                                 แวนด้าก้างปลา มีรูปทรงของใบและลำต้น กิ่งใบกลมกับใบแบน พบตามป่าธรรมชาติน้อยมาก เพราะกล้วยไม้พันธุ์นี้เป็นหมันทั้งสิ้น

ดอกของแวนด้าที่ดีควรมีลักษณะดังนี้

      -  ก้านช่อแข็งยาว

·          - ก้านดอกสั้น ทำมุมกับก้านดอก 30-45 องศา สีสดใส ไม่มีสีเทาหรือน้ำตาลเจือปน

           - จำนวนดอกมาก

           - ลายบนดอกชัดเจน ความหนาของดอกดี ผิวพรรณสดใส 

           - ดอกกลม หรือ ฟอร์ม

แวนด้าเป็นกล้วยไม้ประเภทโมโนโพเดียม (monopodial) ไม่แตกกอ แต่จะเจริญเติบโตไปทางยอด โดยลำต้นจะแตกใบออกทางด้านข้างทั้งสองและเจริญเติบโตออกไปทางยอดเรื่อยๆ รากเป็นรากอากาศ ใบมีลักษณะกลม แบนหรือร่อง ใบซ้อนสลับกัน ช่อดอกจะออกด้านข้างของลำต้นสลับกับใบ ช่อดอกยาวและแข็ง กลีบนอกและกลีบในมีรูปร่างคล้ายคลึงกัน โคนกลีบแคบ และไปรวมกันที่โคนเส้าเกสร กลีบดอกในล่างด้านใต้มีเดือยแหลมยื่นออกมาเป็นส่วนท้ายของปากกระเป๋า ปากกระเป๋าของแวนด้าเป็นแบบธรรมดาแบนเป็นแผ่นหนาแข็ง และพุ่งออกด้านหน้า รูปลักษณะคล้ายช้อน หูกระเป๋าทั้งสองข้างแข็งและตั้งขึ้น สีดอกมีมากมายแตกต่างกันตามแต่ละชนิด

การปลูกเลี้ยง

       เนื่องจากแวนด้าเป็นกล้วยไม้ประเภทรากอากาศจึงปลูกใส่กระเช้าหรือกระถางพลาสติคไม้ต้องใส่เครื่องปลูกใดๆ บางประเภทสามารถปลูกลงแปลงโดยใช้กาบมะพร้าววางคลุมดินไว้ก็พอเพียง ซึ่งการปลูกนั้นต้องรู้นิสัยของแวนด้าสายพันธุ์ที่เรามีอยู่ก่อน